Węglin jest peryferyjną dzielnicą Lublina, której architekturę tworzą głównie domy jednorodzinne. Wiele z nich zbudowana została własnymi siłami ich mieszkańców, nadając budynkom dodatkowy personalny charakter. Projekt „Nowy dom” ma na celu z jednej strony zbadanie przestrzeni Węglina, z drugiej ujawnienie jej bardziej osobistego charakteru.
Dzielnica, włączona w obręb miasta w 1957 roku, jest typowym przykładem dynamicznie rozwijającego się przedmieścia powstającego poza głównym nurtem planistycznym. Wytyczona sieć ulic jest niejednorodna, poddana ciągłym uzupełnieniom przez nowe drogi, które pojawiają się – niczym w modernistycznym śnie socjalnego społeczeństwa – najpierw wydeptane/wyjeżdżone przez mieszkańców, następnie uprawomocniane nadaniem im nazwy. Przy ulicach tych pojawiają się domy, których architekturę ogranicza wyłącznie fantazja i możliwości finansowe właścicieli. Dzielnica staje się architektonicznym patchworkiem różnych stylów ujawniających się w polskiej architekturze mieszkaniowej od końca lat 50. Jednocześnie każdy z budynków nosi w sobie osobisty charakter nadany przez jego mieszkańców w trakcie budowy. Obok typowo socjalistycznych domów sześciennych stoją nowe dwory i zamki. Pomiędzy nimi budynki żywcem przeniesione z polskich gór, czy wreszcie typowa zabudowa szeregowa okresu transformacji. Niejednorodność ta tworzy żywą tkankę dzielnicy, której rada jest jedną z prężniej działających w Lublinie, a kolejny „nowy dom” – Dzielnicowy Dom Kultury „Węglin” najnowszą placówką kulturalną w mieście. Dzielnica rozwija się, żyjąc własnym rytmem poza centrum, jednocześnie funkcjonując na pograniczu miasta i przyrody, co nadaje całości projektu dodatkowego aspektu.
Projekt „Nowy dom” ma za zadanie zebranie doświadczeń związanych z powstawaniem dzielnicy w kontekście architektonicznym i tożsamościowym. Za pomocą dyskusji, warsztatów i interdyscyplinarnych prezentacji w obrębie przestrzeni wspólnej i prywatnej chcemy przedstawić oraz poddać swego rodzaju ewaluacji ostatnie 56 lat. Skupiając się na Węglinie chcemy przejść od planu ogólnego, wizerunku dzielnicy, jej architektury, do szczegółowego, opowieści ludzi ją budujących, opracowując archiwa fotograficzne i osobiste opowieści mieszkańców.
W ramach projektu odbędą się spotkania i warsztaty (m.in. z Fundacją Archeologia Fotografii, grupą Ekologie Miejskie z Muzeum Sztuki w Łodzi, włoskim architektem Carlo Venegonim), wystawy archiwów mieszkańców w Kiosku ze Sztuką, wystawa w przestrzeni dzielnicy (wśród zaproszonych artystów są m.in. Ania Witkowska, Adam Witkowski, Jaśmina Wójcik, Marcin Dymiter, Kamil Stańczak, Weronika Lewandowska), spektakl/instalację w jednym z prywatnych mieszkań (w reżyserii Weroniki Fibich z Teatru Kana). Na koniec planujemy też wydanie alternatywnego przewodnika po dzielnicy, podsumowującego doświadczenia projektu w formie publikacji z mapą.
Pomysłodawcą i kuratorem projektu jest Ludomir Franczak.
Wydarzenia w ramach Projektu „Nowy dom“:
Archiwa Węglina - Archiwum Ewy Hulley oraz spotkanie z Fundacją „Archeologia fotografii“
Ekokulinarne warsztaty kuchni alternatywnej na Węglinie
Jak rośnie Węglin? - spotkanie z artystkami wokół roślinności Węglina
