W ramach cyklu „Akademia Zapomnianych Arcydzieł Filmowych – Kolory Noir” zapraszamy na kolejny seans filmowy.
Mieć i nie mieć (The Breaking Point, USA 1950) 97 min.
Druga z trzech i niewątpliwie najlepsza adaptacja powieści „Mieć i nie mieć” Ernesta Hemingwaya. Pierwszą zrealizował z Humpreyem Bogartem w 1944 Howard Hawk opierając się tylko na jednej części utworu. Trzecia ekranizacja Dona Siegla z 1958 (The Gun Runners) była obliczona na tani, sensacyjny efekt dla kategorii kina „B”. W naszym filmie, wielkiego klasyka gatunku Michaela Curtiza (Casablanca, Mildred Pierce), znajdujemy się najbliżej emocji behawioralnej prozy mistrza „lost generation”. Co ciekawe scenarzysta skorzystał także z dwóch innych utworów pisarza, by dopełnić Hemingwayowskiego klimatu marynistycznego filmu. Istotne zmiany w stosunku do powieści dotyczą zmiany otoczenia (akcja przenosi się z Kuby i Florydy do Kalifornii i Meksyku) i czasu akcji (przenosimy się z lat 30-tych XX wieku w lata po II wojnie światowej).
Film jest niewątpliwie artystycznym szczytem aktorskiej kariery Johna Garfielda, który debiutował u Curtiza w 1938 roku (Four Daughters). Nikt nie spodziewał się, że osiągnięta dojrzałość Garfielda jest niemal kresem jego pracy i życia. Curtiza i Garfielda w opowiedzianej historii interesowała przede wszystkim alienacyjna teza prozy Ernesta, że człowiek osamotniony nie ma szans przetrwania. Obsesja niezależności manifestująca się w oporze przeciwko zorganizowanym formom zatrudnienia łączy się w filmie z niemal Conradowskim etosem marynarskiej profesji i egzystencjalnym podbiciem mitu morza. Opowieść przebiega w filmie dwudzielnie: historia Harry’ego i jego łodzi miesza się z prywatnym planem jego życia. Melancholijne przekonanie o fatum wiszącym nad ludzkim życiem najlepiej obrazują w filmie wysiłki jego żony pragnącej uchronić ich związek przed katastrofą poprzez naśladowania nawet uczesania swej konkurentki. Predestynacja jest tutaj związana z cyklicznością ludzkiego losu. Smutny, prywatny finał opowieści z figurą chłopca czekającego na nabrzeżu na ojca, który nigdy nie wróci, znakomicie pokazuje związki kina noir z europejskim egzystencjalizmem.
Obsada: John Garfield, Patricia Neal, Phyllis Thaxter, Juano Hernandez, Wallace Ford. Scenariusz – Ranald MacDougall
Reżyseria – Michael Curtiz
Odmiana noir – marynistyczny
Motywy noir – fatum
Wstęp wolny!
Kurator cyklu – dr hab Rafał Szczerbakiewicz
Kontakt – 81 466 59 16
Więcej informacji na temat cyklu „Akademia Zapomnianych Arcydzieł Filmowych – Kolory Noir”
Cykl „Akademia Zapomnianych Arcydzieł Filmowych – Kolory Noir” realizowany przy współpracy z Zakładem Lingwistyki Stosowanej UMCS
